KOLEC TRABOINI- cikel poetik-
F loku i kuqëremtë
Ndodhemi larg -
në skaje kontinenti
ndaj rri e mat
çapitjen e stinës
me perëndimin
e bakërremtë të diellit,
që përkëdhel trupin
e një nimfe floknajë
tek zhytet e del
mbi liqenj ëndërrimi.
Më jep një fije floku
të kuqërremtë
ta kem si dritëz
nëpër shtigje kërkimi!
tani hymë në Mars
tani hymë në Mars, ndaj mos harro, mikja ime
drurët nisin të lëngështojnë e dashuritë të ngjizen
prandaj dhe ditë pas dite koha ngrohet
e marrëzitë pasionante të dashurisë
gjeometrikisht e pafundësisht shtohen, derisa
digjen e përvëlohen në korrik e në gusht
brenda çdo gjoksi e brenda çdo zemra
për tu fashitur në vjeshtë e për tu trishtuar
letargjikisht në dimër
me një cikël të ripërtrirë
në çdo pranverë.
tani hymë në Mars... rinis cikli
tani pikojnë yje mbi endrra që zgjohen.
të shkuara
së pari të shkuara mikja ime
më thanë se kishe qënë e sëmurë
ku në djall u gjënd ai mikrob gripi
që ballin tënd e bëri furrë.
thonë se ky Mars kish flamë të keqe
me avione ardhur prej Evrope
bëj kujdes - se shëndeti i Evave
është ekuilibri i kësaj bote
ndaj lutem, të shërohesh shpejt!
se ç’më cimbis, moj Lila…
se ç’më cimbis, moj Lila, një gjë në mendje
po edhe në zemër më cimbis
një vazë e bukur si ti, moj Lila, mu shfaq në ëndërr
një ëndërr që kurrë s'po më braktis...
se ç’më cimbis , moj Lila, një gjë në gjoks
seç më cimbis në gjoks e në shpirt
e thërras të më vije po nuk vjen dot
së është shumë larg si ti, moj Lila, është në Paris
se ç’më cimbis, moj Lila, se ç'më cimbis
një belëhollë gjifryrë, moj Lila, si qiparis...
lojë fjalësh në dëshërore
ç 'të them, mikja ime, ç 'të them
ne ende bashkë nuk kemi fjetur
më së shumti më ke njohur nga fjalët e botës
që thonë,… që shpifin se poetët janë pa brekë
e fluturojnë në qiell lakuriq si zota.
ç 'të them, mikja ime,ç 'të them
sa kohë që ende bashkë nuk kemi fjetur
e ti si amazonë mbi mua s'ke kalëruar
në të gjitha shpifjet ka ndoca të verteta
si kuqëlim dëshirash që korijeve ndez vjeshta.
sa kohë që ti si zot mbi mua nuk ke ardhur
ç 'të them, mikja ime, ç 'të them?!...
pulëbardha
tërë bota
sëndërzuar në një pikë shiu,
në pikëllimin e tetorit, duke rënë
pulëbardhë u bë mbi supin tënd.
ti dëshëron të të marrë me vehte, po ajo nuk mund
se është pikë shiu e jo ëndërr që përkund.
oderca
të nesërmen
kur u ritakuam në rutinë,
ajo natë kish fluturuar nëpër tjerë qiej,
dhe as unë isha Unë e as ti ishe Ti.
kishin humbur për arsye mistike
fijzat që i mbanin yjtë tanë të lidhur
nën tendën qiellore të nates oderciane.
ndoshta se nata,
ajo dhe vetem ajo,
di ti sëndërzojë pozicionet e yjeve.
madonna dei Miracoli
ku ndezem një qiri atë natë,
bëftë mrekulli të reja në Oderca.
Oderca, Itali 2003
vajza me bishtalec
portat e zëmres s'më kanë çelës
m’i kanë rrëmbyer në rini
një shoqe shkolle më s'mi ktheu;
ndaj hyrë pa trokitur, o njeri!
Esmaja e bukur si perri,
një vajzë me bishtalec të zi...
2004
silva
Silva më thuaj nga ke ardhur
Silva më thuaj nga ke qënë
do të shkoj portë në portë si Princ i Kaltër
e pas gjurmëvë do të bëj zbulesën tënde.
Silva më thuaj nga ke humbur
Silva më thuaj se ku je
do vë një shilarse tek cepi hënës
të rri të shoh se mos të gjej...
do nis ca pëllumba në përgjim
e harabela portë në portë
se pa dashuri s'u shtyka jeta
e çdo gëzim tjetër është i kotë.
gjumi në më zëntë nën mështenkë
këmbanëza e yjeve të më zgjojë
se ky kerkim nuk paska fund
sa ka frymë njeriu në këtë botë.
në jetë të ngrysur në moskthim
do të isha i lumtur që Ajo
diç nga braktisja të kish mësuar.
të kish kuptuar se çdo gropëz
e bërë nga fëmijët me nxitim
mbyllet sikur të mos kish qënë
nga dallga e detit pa mbarim
por se në shpirt gropëza mbetet
si plagë therëse në kujtim.
pasionet zgjohen bashkë me netët
e ikin prap kur ditët vinë
por sa e rëndë - të humbësh shpresen
në jetë të ngrysur në moskthim
se shteg të largët merr njeriu
e kurr përjetë s’e shkel atë prag
ikur në detra e oqeane
…ta kish kuptuar, sadopak!
18 Nëntor 2003
mollë Peje
kërkoj gjithandej një mollë të artë
Peje
e megjithëse nuk lashë
gardh shtëpie pa parë
e derë pa trokitur
atë mollë nuk e gjeta
e trasta ime e varfër
mbeti varur në një degë vjeshte
tek rrasa e gurit të Haxhi Zekës.
mos e hangri krimbi
tanë lulëzimin e pranverës
e mua ma thau palcën e shpirtit
këtë dimër.
ah mollë Peje!
a thue më zë vorri në vorr,
pa të gjetë?
Vjeshtë 2003
triptik
më the një herë "nuk të besoj"
ndaj mbeta keq me shpirt të vrarë
kërkova natën nëpër qiej
të solla yjtë si deshmitarë!
dhe prap s'u binde se të dua
ndaj mora udhët nëpër botë
kur ti ndër ëndrra fluturoje
të solla hënën në një shportë!
ti prap e prap me mosbesim
kërkoje të tjerë dëshmitarë
i mora galaktitës Diellin
dhe ta përplasa në dritare!
1988
dy zogj të mardhur shanin dimrin
pranë meje sikur zhurmon deti
dallga rreh pistën me trishtim
sirenë e largët i mbyt fjalët
që dikur thamë me përgjërim.
në dimër keq i rigoi shiu
hëna gjysmake i qëndroi ftohtë
egër mbi to vërshoi
veriu dielli me rreze pak i ngroh.
u thyen keq degët e plepit
me drithërime ranë përdhe
dy zogj të mardhur shanin dimrin
se i kish lënë pa fole.
grepat e orës nuk lëvizën
nga çasti kur u ndamë bashkë
pranë njëri-tjetrit ngrohtë rrinin
se ngrica kishte zënë jashtë.
kjo stinë e gjatë me egërsi
çdo gjë e shkeli brutalisht
gjurmët që lamë përmbi rërë
a do ti gjejmë vallë sërisht?
1988
hirushja
Hirushe me flokë të zinj e shpirt të brishtë
frut i pjekur çukitur prej cicërimave
flok dëbore që shkrinë në buzën e nxehtë
a nuk ke frikë që troket në dritaren e poetit
këtë mëngjez, tek yjet shuhen e ëndrrat marrin krahë
tutje Kashtës së Kumtrit
ku koha ka ngecur pendulin e vet të artë
ndërsa në rrëpirat e qiellit
aty ku horizonti puthet me detin
një shportëz e artë me zëmren tënde
varet tek Ylli Mëngjezit.
Hirushe, o ëndërr e zjarrtë e perjetshme rinie
në natën e verës së gushtit të rreshkur
mos e mbaj frymën varur tek kajsia e oborrit
se poeti kur shkruan ka fuqinë e demonit.
çan qiejt e natës e poçet errësirës ja thyen
hënen e shtryll si limon
tej e përtej galaktitash e vertit diskun e diellit.
Hirushe, ti kënga Mjellmë ardhur prej kaltërsive të detit
mos shkel me këmbën tënde të vogël tek pragu
ku poeti si grackë ndjenjash ka vënë këpucën e artë
se kur porta do hapet, zhytur në metafora poetike
në prëhrin e fantazis tek e ndjen vehten Kryezot
në karrigen prej lisi të moçëm do të shohësh veç një plak.
prej hapsirave të planeteve tek i vinë tinguj të largët
e këndon i frymëzuar si një Kupid i hazdisur
me harpë tek i bën serenatë Safos së bukur
poeteshës së ishujve të Egjeut
do të të thotë ty - kinse asaj do ti thotë:
Hirushja ime- Safoja ime e ëndërrimeve
shpirti e mban njeriun:
si qielli i mban retë,
si dielli e mban tokën,
si trungu i mban gjethet
si lulet i mban pema,
si farat i mban fruti
si lumin e mban shtrati
si këngën e mban gjoksi
ashtu dhe unë mbaj shpirtin tënd
në pëllëmbën eshkë të dorës së përvëluar.
merrme pra lëkurën e daulles së rrudhur
e kthema rininë që mu përhumb nëpër yje
që dhe unë të tret me zjarrin e shpirtit
si Khajami i dehur nëpër poçe vere
një kristal rubini në buzën tënde!
kur te vdesesh ti
kur të vdesësh, ti, moj xhan
do të pres në qivurin tim katran
po njerëzit mund të çojnë gjetkë
e unë do të kërkoj me qiri si Diogjen.
por, në mos të gjeça ty në varrezë
gurë pa u kthyer mbrapshtë nuk do mbesë
sa të vdekurit plot zëmrim do të më thonë:
- edhe i vdekur, mbete vagabond!
lepurushi i Klarës
lepurushi i Klarës a rron ende
megjithëse në librin tim gjithmonë gjallnon në faqen 95
tek i gëzohet si atëhere vështrimit tënd
si cicërimë laureshe në pyllin e vjeshtës...
do të ishte shumë e pikëllueshme
po të mirrja lajme të përzishme
se qimebardhi nuk jeton më dhe ëndrrat janë shuar
sepse gjithmonë atë lepurush e kam patur ndërmend
në këtë botë si kafsha më fatlume.
ndoshta se, ai i gëzohej asaj që mua më ndalohej
e të ndodhte asisoj ajo që nuk mund të besohet
t’ia kisha zili lumturisë së një kafshe.
26 tetor 2005
bëhu prap lotë!
një ditë për ty ndërsa mendoja
nga sytë më rrodhi një pikë lot
kur zgjata dorën që ta fshija
ai fluturoi porsi një zog.
e mori udhët për çudi
e rrahu krahët gjer në re
me cicërima mbyti botën
"Po ti ku fshihesh? Ti ku je?"
ky zëtrishtuar zog i mjerë
aty nën degën e një pjeshke
i vetëm fare në shi e erë
nën vetëtimat e një vjeshte.
tek ti, kur degëza troket
me pika shiu në dritare
a nuk e ndjen se të thërret
me drithërime i vetëm fare?
mos lërë thërrime mbi parvaz
nuk do lëmoshë, nuk do mëshirë
veç kërkon zjarr nga zëmra jote
si përmes resh një copëz diell.
dhe me sa fjalë e përgjërime
i thërrasin njerëzit, kot më kot
" O mërgimtar zëmërplagosur
kthehu në sy, bëhu prap lotë!"
as për rrufe e për gjëmime
ky pëndëkaltër s'do t'ia dijë
drejt zëmrës tënde shkon të digjet
siç digjet flutura në qiri.
edhe tani që rri e shkruaj
në sy më ndizet një pikë lot
unë zëmërvrarë dua t'a shuaj
ai fluturon tek ti si zog!
1988
korinth i nxehtë'93
një greke të bukur e desha me zjarr...
A. Pushkin
mos më thuaj, Olga.Mos më thuaj.
e di që ke pritur një vit sa një shekull.
ke kërkuar me sy nëpër rrugë, nëpër sheshe
dhe atje në Omonia ku bashkohen të gjitha rrugët ke pritur.
por atje dhe ndahen moj Olga - edhe ndahen
e shkojnë larg - shumë larg
për të mos u bashkuar më...
e di moj Olga! E di!
ke kërkuar përsëri në Korinth verën tjetër
po ne nuk erdhëm dot s'e kaluam dot
Qafën e mallëkuar të Botës e ti u trishtove...
kërkove me sy gjatë bregut në vetminë e dallgëve
e pyete gjyshen tënde arvanite:
"përse nuk erdhën, moj gjyshe, ata djemt nga Shqipëria?
me kë do të lahem unë në këtë verë të zhuritur?!
jam gjashtëmbëdhjetë vjeçe, moj gjyshe, dua bashkëmoshatarë
të futem në det me ata - e kur të lahem
të më drithëroje trupi, moj gjyshe - të më drithërojë
kur gjoksi im të preket sado pak nga trupat e çunave.
të atij, dua të them të atij, që ti e di ç'dua të them...
përse nuk vijnë moj gjyshe Afroviti? Përse nuk vijnë?
ata e dinë se unë i pres
me vështrim përtej Peleponezit
si Penelopa
në një kthim që nuk ka kthim".
* * *
ne nuk mund të vinim, moj Olga, nuk mundnim
edhe pse na thërriste gjaku yt i nxehtë
që përvëlonte verën
e trupi yt që na digjte në çdo prekje
kur si delfinë të gëzuar të Egjeut zhyteshim
ujrave të kaltra korinthiote
e kur me stërkala njeri-tjetrin mbulonim
gjithë dëshirë, për të shuar
vullkanin e gjoksit tënd që përflakte
adoloshencën tonë...
e zjarrtë si ti moj Olgë, e thellë si ti
me sy të mëdhej Penelope.
ndërsa unë një Odise i lodhur i dërmuar
me anijen e shpresës të shkatrruar e shokë të mbytur...
* * *
më duhet sërisht një odise e mundimëshme,
më duhet të kërkoj në det, në sterë e nëpër popuj
një Olgë të nxehtë
që ta shterrojë këtë oqean që na ndan
... si ti në atë verë
në atë Korinth përvëlonjës të vitit '93.
atëhere kur tërë Bota të jetë një Itakë
s'do ketë Penelopa që presin.
monica
dy globe
kushdo qofshi ju zonja të bukura
nga çdo rrace e nga çdo vend e në çdo popull
që ju ka falur zoti siç thoshtë Uitmani
pa patur dy globe unë s'mund t'ja af galaktiten time
askujt
as Mis Universit
absolutisht.
por
nëse m'i sillni
kushdo qoftë ajo dhe në çdo kahje
galaktita ime do të jetë në kolaps të plotë
për të ricikluar
të tjera galaktita
sipas ligjit universal
asgjë nuk humbet por transformohet.
mos kini frikë nga këto përplasje
dhe përpiquni t'a zgjidhni këtë mëdyshje.
ndërkohë
natën e mirë
ju burra që mbi sisa lopësh flini.
e mos harroni t'ju kashaisni vithet.
nesër në ora shtatë bëhët zgjimi...
natën e mirë
edhe për të gjith ata
që para enigmës time planetare
stepen!
nuk është faji i tyre që s'më kuptojnë
kur edhe vetë
ndonjëherë
s'e kuptoj vehten time
Boston 2003
e shtunë, mars 22, 2008
Nga Fatmir Terziu
Kujto poezinë e madhe të Eseninit për nënën dhe lexo poezinë “Të shkuara” të Traboinit. Lexo dhe sill ndërmend Thomas Hardy’n në “Great Things” [Gjëra të mëdha] dhe rilexo “Tani hymë në Mars” që mban firmën e poetit Kolec Traboini; të vjen si një paralelizëm jetik, jo vetëm si përshtatje. Lexo “Vajza me bishtalec” të Traboinit dhe kujto jo një, por dhjetra poezi të Kadaresë, Agollit, Zeqos, Spahiut … , Sulkuqit, Bales apo Shehut. Të gjitha poezitë janë një model që stilizohet nën duar dhe frymëzime jetike, të gjitha janë një model, origjinal poetik. Kur Traboini i ‘dhuroi’ rreth nëntëmbëdhjetë perlat e strukura nën veladonin e “Floku i kuqërremtë”, të parët që lëshuan sinjalet dashamirëse ishin njërëzit e artit, dhe natyrshëm Vasil Qesari, një nga art-shije-vizion përfqësuesit, që me djersën dhe trurin e tij, ka vite që pushtëzon mendimin e nevojshëm, ka vite që zë vend në pjekurinë e mendimit kritik dhe krijues. Pastaj dhjetra vlerësime, pa përjashtuar edhe atë që shkrimtarë dhe poetë me emër e rikthyen dhuratën e Traboinit si një këmbim-shërbim intelektual. Por ajo që më shtyu të veçoj në shkrimin tim është detaji që gjendet në mënyrën e paraqitjes së poezisë nga Traboini. Veç vlerave që mbart ajo, veç vlerave origjinale poetike, poezia e Traboinit shkon tek syri i lexuesit e stolisur, dhe jo e mbingarkuar, e zbukuruar për të nusëruar, jo e masakruar, e peneluar me një shije dhe një dashuri të cilën një njeri i dashuruar hershëm me artin mund t’a bëjë. Natyrshëm, poezia e Traboinit kërkon vëmendje më të madhe, dhe këtë me kënaqësi duhet t’ia përkushtojmë. Nisja është një anë tjetër për një thënie të njohur, ja fillimi, ja ku filloi, ajo që në fakt ka filluar hershëm, kur emra të shquar të letrave shqipe kanë thënë e stërthënë me tonelata fjalësh për poezinë dhe krijimtarinë e Traboinit. Këto thënie ia dhurojmë buqetës poetike të Traboinit që erdhi në ditë të shënuar, dhe jo atij fillimi që ne e quajmë një nisje, vetëm një nisje… per poezine e nje rruge teper te gjate.
VERË POETIKE
Isha i sigurt se s'do të mbetesha pa e shijuar verën e Bostonit nga vreshtat e Traboinit. Dhe ç'verë! E jo vetëm një gotë, e jo vetëm nga i njëjti lloj (varietet). Verë sa të kënaqesh e të biesh në nanaurisje ëndërrimtare. Ç'u bëmë poetë, më duket!.. Si i tha Khajami verëshitësit?.. Ta dije ti sa e mirë është kjo vera jote, do ta pije të gjithë vetë? Kështu më duket i tha ndërsa rrëkëllente poçe me lëngun e kuq si rubini, a të bardhë si floriri. Po Traboini nuk ka si e pi vetë të gjithë verën që bën, se ai e ka në shpirt ate, dhe është i dehur keqas nga ajo. Kërkon të na dehë edhe ne. Me verë si kjo u dehshim!
Dilaver Baxhaku
